maandag 8 augustus 2011

l'Histoire. Häöf.




De Häöf (letterlijke vertaling: de Tuinen) lag iets ten zuiden van Maastricht, tussen het dorp Heugem en de Maas. Het was een klein, maar heel oud cultuurgebied. Een fijnzinnig landschap dat in de loop van honderden jaren was ontstaan door een harmonieuze samengang in ontwikkeling van mens en natuur.
De Häöf is van de kaart geveegd om plaats te maken voor waterplassen, jachthavens, caravans en nieuwe natuur. Aan de cultuurhistorische erfenis van ontelbare generaties veehouders, fruittelers, tuinbouwers en volkstuinders hadden overheid, natuurorganisaties en exploitanten geen boodschap. Toen alles was afgegraven, omgewoeld en ingericht, er afrasteringen en bordjes waren geplaatst en de halfwilde paarden in de nieuwe natuur waren uitgezet keerde de rust terug in het gebied. Maar het is een ongemakkelijke rust. Een rust die voelt als een doodskist waarin de geest, de genius loci, van de vermoorde Häöf voortdurend op de binnenkant blijft bonken.

In l'Histoire: Häöf zet ik die kist op een kier. Ik laat de genius loci van de Häöf eruit kruipen in de vorm van insecten. Ze vertellen hun verhaal over de Häöf in zacht klinkende, wat ouderwets aandoende Franse woorden. In het Nederlands tonen die pas hun keiharde betekenis. Tijd heelt wonden, maar de harde werkelijkheid dat hun thuis, hun leven, hun identiteit samen met de Häöf verdween valt niet te verzachten. Daarom is l'Histoire. Häöf ook een -zeker voor mijn doen- een tentoonstelling met een harde toonzetting.

The strength of the place could easily be improved if the genius loci is understood and respected.*

Geachte, geautoriseerde, gestudeerde, gefortuneerde en gepassioneerde betrokkenen van diverse pluimage: dit duurzame uitgangspunt hanteren voor het veranderen van onze leefomgeving is een kwestie van willen. Niet van kunnen.

*Uit: Christian Norberg-Schulz, Genius Loci. Londen, 1980)


l'Histoire. Häöf. is te zien tot en met 6 november in het Sint Pietersmuseum. Dit volledig door de vrijwilligers van de stichting 'Oud Sint Pieter' gerunde museum is gevestigd in de prachtige hoeve Lichtenberg, bovenop de Sint Pietersberg. Het museum is elke zondag open van 12.00 uur tot 16.30 uur en voor groepen op afspraak. Voor bereikbaarheid, en nog heel veel meer informatie: zie de website van de stichting Oud Sint Pieter: www.oudsintpieter.com.
 

De foto's boven in het bericht tonen impressies van de Häöf in de jaren 1942, 1980 en 2004. Hierboven, in zwart-wit, een detail van de tekening Histoire. Écritures. Daarin figureert een waterjuffer, gevonden in Heugem in 1930, als hoofdpersoon.