De gevels van monumentale gebouwen worden 's avonds vaak verlicht. Aangestraald, heet dat in architecten- en ambtelijke kringen. Dat aanstralen gebeurt meestal met behulp van gasontladingslampen die hun bekende oranje licht in grote hoeveelheden de hemel in werpen. Een deel van die stortvloed komt inderdaad terecht op het gebouw. De rest veroorzaakt lichtvervuiling.
De laatste jaren is er een kentering zichtbaar in de manier waarop monumenten in de avonduren zichtbaar worden gemaakt. Lichtpunten worden wat kleiner en steeds vaker in de gevels zelf aangebracht. Zoals vaak liep de Franse cultuurwereld daarin voorop. Al in 1989 werd het Louvre in Parijs voorzien van verlichting die de rijke architecturale detaillering van het reusachtige museum op fijnzinnige wijze onderstreepte. Duizenden kleine lichtpunten leggen er overwogen accenten op de frontons, lijsten en ornamenten.
Aarzelend komen er ook in Maatricht meer afgewogen verlichtingsideeën tot uitvoering. Het stadhuis op de Markt of het Gouvernement aan de Maas zijn daarvan voorbeelden. Het blijven echter projecten met een sterk 'architecterig' karakter. Een theatraal-dramatische kant ontbreekt. Verhalende diepgang, zoals te beleven valt bij het Louvre, het Maison de la Magie in Blois, de Luikse Maasbruggen of de voet van gerenoveerde flatgebouwen in dezelfde stad, is er bijna niet bij of slechts flinterdun van inhoud. De doodse en lege indruk die het Maastrichtse stadhuis en het Gouvernement 's avonds maken wordt dan ook niet door de nieuwe verlichting doorbroken. Het licht komt niet van binnenuit, zowel in gevoelsmatig als in daadwerkelijk opzicht. De verlichting blijft daardoor spreekwoordelijk behang met een leuk motiefje waarachter zich de leegte van een verlaten gebouw vergeefs probeert te verschuilen.
Voor een aantal lokaties in Maastricht ontwierp ik de afgelopen jaren verhalende lichtwerken van tijdelijke aard. In 2004 realiseerde mijn atelier het tweeluik 'l'Image' op Helpoort en fort Sint Pieter, de gevel van het HuismethetHandje vormde de basis voor een verlichtend cartoonwerk over het bezoek van de Amerikaanse president aan Limburg, en op de Sint Servaasbasiliek verscheen in 2009 een voorzichtig werk dat de middeleeuwse reliekenverering eigentijds leven in blies. Een permanent werk waar de eerste schetsen inmiddels voor zijn gemaakt is het lichtplan voor de buitenruimte van het nieuwe bezoekersontvangstruimte Kazematten in het Waldeckpark.
Veel concreter is het werk Les Feux des Cimentements. Onder deze titel voorzie ik in opdracht van BOEi het Ainsi-cultuurhuis in Maastricht van een voorzichtig lichtwerk. Het wordt een werk dat de bijzondere industriële architectuurgeschiedenis en bouwhistorie van het voormalige verpakkingsgebouw zal belichten met behulp van het industriële karakter van monochromatisch* geel natriumlicht. Het wordt een volautomatisch werkende installatie die elke avond te zien zal zijn. De uitvoering neemt een aantal maanden in beslag omdat het enorme gebouw met zijn gecompiceerde installaties en vele gebruikers geen eenvoudige lokatie vormt.
*Monochromatisch licht is licht van één kleur, één enkele golflengte. De lagedruk natriumlampen (SOX) die voor Les Feux de Cimentements gebruikt worden zijn vooral bekend als verlichtingsbron voor het Belgische snelwegennet.
De afbeeldingen laten de definitieve ontwerpschets zien van Les Feux des Cimentements.
