Les Miniatures de l'Eau 1939

In de zomer van 1939 vormde de Maas in Luik het passende decor voor de Exposition Internationale de l'Eau, een de facto wereldtentoonstelling die georganiseerd werd ter gelegenheid van de opening van het Albertkanaal, de belangrijke verbinding tussen de industriestad Luik en de haven van Antwerpen. De Luikse Watertentoonstelling was in talloze opzichten enorm, ongekend, en opmerkelijk. Het verhaal is zo veelzijdig en veelomvattend dat elke tentoonstelling over dit onderwerp niet meer kan zijn dan een speldenprik. Op die manier heb ik ook het concept van Les Miniatures de l'Eau 1939 vorm gegeven. De reizende tentoonstelling bestaat uit een twintigtal 'speldenprikken', kleine elementen, elk gewijd aan een aspect van de Watertentoonstelling. Indrukken die als totaalbeeld een miniaturistische herbeleving vormen van het grote voorbeeld.

Voor de vormgeven van Les Miniatures de l'Eau heb ik me laten inspireren door de ossature standard. Dat was een lichte, gestandaardiseerde constructie die werd aangeboden aan deelnemende landen en instellingen om op een minder kostbare wijze een eigen paviljoen te creëren op de Wereldwatertentoonstelling. Het toeval wil dat Les Miniatures de l'Eau 1939 voor het eerst te zien is naast, deels zelfs onder, een constructie die opvallend veel lijkt op zo'n ossature standard.

De eigenlijke Miniatures de l'Eau 1939 spelen zich af in prachtige, antieke 'insectendozen' die de bovenkant vormen van de constructieve objecten.

Les Miniatures de l'Eau 1939 is onderdeel van La Petite Saison de l'Eau 2011. De tentoonstelling loopt van 28 augustus t/m 18 september 2011 in cultuurhuis Ainsi in Maastricht. Openingstijden: do-zo van 12 tot 17 uur. Voor veel meer informatie is er de speciale website: www.la-petite-saison-de-l-eau-2011.blogspot.com. De pagina 'historische expositie' is gewijd aan Les Miniatures.

l'Histoire. Häöf.

De Häöf (letterlijke vertaling: de Tuinen) lag iets ten zuiden van Maastricht, tussen het dorp Heugem en de Maas. Het was een klein, maar heel oud cultuurgebied. Een fijnzinnig landschap dat in de loop van honderden jaren was ontstaan door een harmonieuze samengang in ontwikkeling van mens en natuur.
De Häöf is van de kaart geveegd om plaats te maken voor waterplassen, jachthavens, caravans en nieuwe natuur. Aan de cultuurhistorische erfenis van ontelbare generaties veehouders, fruittelers, tuinbouwers en volkstuinders hadden overheid, natuurorganisaties en exploitanten geen boodschap. Toen alles was afgegraven, omgewoeld en ingericht, er afrasteringen en bordjes waren geplaatst en de halfwilde paarden in de nieuwe natuur waren uitgezet keerde de rust terug in het gebied. Maar het is een ongemakkelijke rust. Een rust die voelt als een doodskist waarin de geest, de genius loci, van de vermoorde Häöf voortdurend op de binnenkant blijft bonken.

In l'Histoire: Häöf zet ik die kist op een kier. Ik laat de genius loci van de Häöf eruit kruipen in de vorm van insecten. Ze vertellen hun verhaal over de Häöf in zacht klinkende, wat ouderwets aandoende Franse woorden. In het Nederlands tonen die pas hun keiharde betekenis. Tijd heelt wonden, maar de harde werkelijkheid dat hun thuis, hun leven, hun identiteit samen met de Häöf verdween valt niet te verzachten. Daarom is l'Histoire. Häöf ook een -zeker voor mijn doen- een tentoonstelling met een harde toonzetting.

The strength of the place could easily be improved if the genius loci is understood and respected.*

Geachte, geautoriseerde, gestudeerde, gefortuneerde en gepassioneerde betrokkenen van diverse pluimage: dit duurzame uitgangspunt hanteren voor het veranderen van onze leefomgeving is een kwestie van willen. Niet van kunnen.

*Uit: Christian Norberg-Schulz, Genius Loci. Londen, 1980)


l'Histoire. Häöf. is te zien tot en met 6 november in het Sint Pietersmuseum. Dit volledig door de vrijwilligers van de stichting 'Oud Sint Pieter' gerunde museum is gevestigd in de prachtige hoeve Lichtenberg, bovenop de Sint Pietersberg. Het museum is elke zondag open van 12.00 uur tot 16.30 uur en voor groepen op afspraak. Voor bereikbaarheid, en nog heel veel meer informatie: zie de website van de stichting Oud Sint Pieter: www.oudsintpieter.com.
 

De foto's boven in het bericht tonen impressies van de Häöf in de jaren 1942, 1980 en 2004. Hierboven, in zwart-wit, een detail van de tekening Histoire. Écritures. Daarin figureert een waterjuffer, gevonden in Heugem in 1930, als hoofdpersoon.