Samen met het werk zelf, zag een heel mooi boekwerkje over Les échelles des êtres humains het licht. Ik mag zeggen dat het mooi is, want ik heb het niet vormgegeven. Christiaan Krabbe van studiocontxt heeft er iets héél bijzonders van gemaakt. En dat moet niet gemakkelijk zijn geweest, want ik heb een tekst geschreven die bewust rommelig en onregelmatig is. Soms poëtisch, soms verhalend, meestal allebei.
Het petit beau-livre is uitgegeven door Boekhandel Dominicanen in een beperkte oplage. Desondanks kost het maar een tientje.
In het colofon beloof ik te zorgen voor een vertaling van de Franse delen van de tekst. Voilà!
Omslag
De titel van werk en boek is moeilijk te vertalen in het Nederlands. Het woordspel Les échelles des êtres humains laat zich nog het beste uitdrukken als De laddertjes van het menselijk bestaan. Een letterlijke vertaling is zó tenenkrommend dat ik die de lezer niet wil aandoen.
Limité,
pagina 4 en 5
De term limité laat zich in deze context vertalen als beperkt of begrensd.
Met een beau-livre wordt een salontafelboek aangeduid. Maar dan met wat meer inhoud. Een mooi fotoboek met een uitgebreide tekst is evengoed een beau-livre.
Je ne me trouve jamais limité par des limites, ofwel ik voel me nooit beperkt door de beperkingen.
Vergankelijkheid
pagina 9
Een oeuvre réversible is een reversibel werk, een ingreep die ook weer teruggedraaid kan worden.
C´est tout simple, n´est ce pas? Simpel toch, nietwaar?
Vlekken
pagina 11
Plus belle que la beauté est la ruine de la beauté. De titel van deze blogsite in het Nederlands: Mooier dan het schone is de ruïne van de schoonheid.
Trompe l'oeil
pagina 16 en 17
Een trompe l'oeil is gewoon Nederlands. Even verderop staat het vraagje C'est quoi, l'art? Wat is dat (eigenlijk), kunst?
Tufkrijt
pagina 21
C'est tout. Dat is alles.
Tuffeau betekent, zoals de tekst ook al aangeeft, tufkrijt; mergelsteen.
(...)
pagina 24
Quelques exemples exemplaires, ofwel een paar sprekende voorbeelden.
De rest van deze pagina in vertaling:
De schilder schildert
de tekenaar tekent
de musicus componeert
de fotograaf neemt (foto's)
de schrijver schrijft
net als de dichter
enzovoort
op een vel papier
op een stukje fijn perkament
op een dierenhuid die tot perkament is omgevormd
op een rijstkorrel
in de lucht
op film
op het scherm
met schaduwen
op doek
of paneel
op een hoekje van een oude krant
virtueel
op berkenschors
enzovoort
pagina 25
Er ontbreekt een stukje van de eerste zin in de Franse tekst. De gecorrigeerde versie en de vertaling daarvan:
La limitation de la liberté d'expression à cause de l'académisation de l'univers des arts visuels dans le monde occidental, a quasiment toujours obligé l'artiste de s'exprimer sur un support classique et dans une technique assez connue, comme la peinture à l'huile sur toile ou sur panneau de bois, le dessin sur papier, la calligraphie sur velin, une poème sur écorce ou ou une miniature sur une graine de riz. Mais il y a beaucoup plus de techniques. Il y a beaucoup plus de supports. Et, avec l'arrivée de la pluridiscipline dans les arts, il y en aura encore beaucoup qui attendent leur découverte.
De beperking van de vrijheid van uitingsvormen door de academisering van de Westerse kunstwereld heeft de kunstenaar bijna altijd noodzaakt om zich te uiten op een manier die de wereld kent, zoals olieverfschilderingen op doek of paneel, tekeningen op papier, kalligrafie op perkament, een gedicht op de schors van een boom, een miniatuur op een rijstkorrel. Maar er zijn veel meer technieken voorhanden. Een veel meer dragers. En, met het ontstaan van de pluriformiteit in de kunst, zullen er nog veel meer zijn die wachten op hun ontdekking.
Tekenen
pagina 27
environnement, zoals de tekst zelf al aangeeft: omgeving.
Je crée des fables, mais sans moral, ofwel ik creëer fabels, maar zonder moraal, zonder opvoedkundige betekenis.
pagina 28 en 29
De twee tekeningen, waarvan details op de dubbele pagina zichtbaar zijn, dragen de titel L'apporteur du soleil, De aandrager van de zon en Nettoyage d'un rayon solaire; Het schoonmaken van een zonnestraal.
Bouwen
pagina 31
Een sculpture composée is te omschrijven als een gelaagde sculptuur, die niet wordt uitgekapt, maar opgebouwd.
De structures miniaturistiques staan niet in een woordenboek. Het is een taalspeling. In het Nederlands zou je spreken van miniaturistische structuren.
L'oeuvre sur la note rayée; Het werk over de uitgewiste inscriptie
L'oeuvre sur l'entretemps de la pierre; Het werk over de tussentijd van steen
L'oeuvre sur le chapiteau sculpté; Het werk over het beeldhouwwerk van en kapiteel
Les échelles des êtres humains
pagina 32 en 33
De tekst lijkt me voldoende helder
pagina 34
Een point de départ heet in het Nederlands eenvoudigweg een vertrekpunt.
La suite; het vervolg
pagina 37
Een réalité; een werkelijkheid
Il faut éviter de se décaler trop de l'existant
Il faut l'enrichir
Doucement
Een te grote verwijdering van het bestaande moet je vermijden
Je moet hem verrijken
Zachtjes
