Op 26 oktober 2008 is het historische fort Sint Pieter in Maastricht met groots feestvertoon overgedragen aan de vereniging Natuurmonumenten. Ik ontving de opdracht om voor deze gelegenheid een gedenkplaquette en een informatiepaneel te ontwerpen en maken. Beide panelen waren voorzien in de mortierkazemat van het fort, een half ondergronds gelegen ruimte die gebouwd is rond 1820. De kazemat is een pareltje onder de monumenten in Maastricht. De ruimte heeft een unieke vorm zonder rechte wanden en is overwelfd met een van de mooiste en subliem uitgevoerde baksteenconstructies die in Maastricht bestaan. Bovendien heeft de recente restauratie van het fort de ruimte gelukkig nauwelijks beschadigd. Dit in tegenstelling tot veel andere delen van het bouwwerk, die het dominante stempel van een architect met weinig gevoel voor detail en nog minder eerbied voor het waardevolle patina van de tijd moeten dragen. Alle reden om met een ingreep als het aanbrengen van plaquettes heel terughoudend te werk te gaan.
Dankzij het vertrouwen van de opdrachtgevers kon ik mijn wat gewaagde idee van twee zeer lichte en luchtige panelenreeksen uitvoeren. De reeksen kennen elk een beginpunt in de hardstenen 'kussenblokken' waarmee het metselwerk van de kazemat op bepaalde punten is geaccentueerd. De blokken zetten zich voort in het eerste paneeltje van de reeks. Daarna volgt telkens een steeds smaller paneel en een grotere tussenruimte. De steeds grotere tussenruimtes en kleiner wordende objecten zijn geïnspireerd op de functie van de ruimte. Er stonden mortieren opgesteld, een bepaald type kanon waarvan de kogelbaan met het oog kon worden gevolgd. De kogel werd afgeschoten, werd voor de 'volgers' steeds kleiner tot hij tenslotte uit het zicht verdween.
Het laatste paneeltje heeft een breedte van een vijftal centimeters. Dat paneeltje vormt het eigenlijke 'overdrachtsmonument'. Ik bedacht me later pas dat het waarschijnlijk de kleinste gedenkplaat is die ooit is onthuld door directeur Wams van Natuurmonumenten.
Op de foto's is te zien hoe de reeksen worden onthuld door Elsbeth Schouten van de Postcodeloterij (een belangrijke financier van de restauratie) en Teo Wams van Natuurmonumenten. Op een andere foto staat wethouder Wim Hazeu peinzend de paneeltjes te bestuderen. Iedereen was er over te spreken, al is het natuurlijk wennen dat ze niet lomp en groot zijn, maar klein en fijn. De belangrijkste beschouwers zijn uiteraard de militairen zelf, die vanuit hun levende historie gelukkig heel enthousiast waren over het resultaat.
