dinsdag 28 oktober 2008

Daniel Wolf van Dopff, enzovoort









Op 26 oktober 2008 is het historische fort Sint Pieter in Maastricht met groots feestvertoon overgedragen aan de vereniging Natuurmonumenten. Ik ontving de opdracht om voor deze gelegenheid een gedenkplaquette en een informatiepaneel te ontwerpen en maken. Beide panelen waren voorzien in de mortierkazemat van het fort, een half ondergronds gelegen ruimte die gebouwd is rond 1820. De kazemat is een pareltje onder de monumenten in Maastricht. De ruimte heeft een unieke vorm zonder rechte wanden en is overwelfd met een van de mooiste en subliem uitgevoerde baksteenconstructies die in Maastricht bestaan. Bovendien heeft de recente restauratie van het fort de ruimte gelukkig nauwelijks beschadigd. Dit in tegenstelling tot veel andere delen van het bouwwerk, die het dominante stempel van een architect met weinig gevoel voor detail en nog minder eerbied voor het waardevolle patina van de tijd moeten dragen. Alle reden om met een ingreep als het aanbrengen van plaquettes heel terughoudend te werk te gaan.

Dankzij het vertrouwen van de opdrachtgevers kon ik mijn wat gewaagde idee van twee zeer lichte en luchtige panelenreeksen uitvoeren. De reeksen kennen elk een beginpunt in de hardstenen 'kussenblokken' waarmee het metselwerk van de kazemat op bepaalde punten is geaccentueerd. De blokken zetten zich voort in het eerste paneeltje van de reeks. Daarna volgt telkens een steeds smaller paneel en een grotere tussenruimte. De steeds grotere tussenruimtes en kleiner wordende objecten zijn geïnspireerd op de functie van de ruimte. Er stonden mortieren opgesteld, een bepaald type kanon waarvan de kogelbaan met het oog kon worden gevolgd. De kogel werd afgeschoten, werd voor de 'volgers' steeds kleiner tot hij tenslotte uit het zicht verdween.

Het laatste paneeltje heeft een breedte van een vijftal centimeters. Dat paneeltje vormt het eigenlijke 'overdrachtsmonument'. Ik bedacht me later pas dat het waarschijnlijk de kleinste gedenkplaat is die ooit is onthuld door directeur Wams van Natuurmonumenten.
Op de foto's is te zien hoe de reeksen worden onthuld door Elsbeth Schouten van de Postcodeloterij (een belangrijke financier van de restauratie) en Teo Wams van Natuurmonumenten. Op een andere foto staat wethouder Wim Hazeu peinzend de paneeltjes te bestuderen. Iedereen was er over te spreken, al is het natuurlijk wennen dat ze niet lomp en groot zijn, maar klein en fijn. De belangrijkste beschouwers zijn uiteraard de militairen zelf, die vanuit hun levende historie gelukkig heel enthousiast waren over het resultaat.

zaterdag 18 oktober 2008

De rechtlange zichtlijn van Petrus Regout




Iets ten noorden van Maastricht ligt buitenplaats Vaeshartelt. Grootindustrieel Petrus Regout (1801-1878) kocht Vaeshartelt in 1851. Het landgoed groeide in zijn bezit uit tot een enorme omvang. In Regouts laatste levensjaren bestond het uit een kasteel, een tweetal boerderijen, paradijselijke siertuinen vol kunstwerken, vijvers met uitbundige fonteinen, lange bomenlanen, en uitgestrekte bossen, landerijen en weilanden. Hoewel later weer een groot deel van het landgoed verloren ging is Vaeshartelt nog altijd van een indrukwekkende omvang. Het is tegenwoordig een gastvrij conferentieoord en een hotelaccomodatie van formaat.

Van de beherende organisatie kreeg ik in 2007 de opdracht om op een vrije manier in beeld te brengen hoe Vaeshartelt in de tijd van Regout oogde. Het resultaat is nu te zien, in de vorm van een wandreliëf met de titel 1878 / Petrus Regouts' rechtlange zichtlijn kromde krullend tot het heden. Het werkstuk geeft een beeld van Vaeshartelt in het kader van de visionaire, rechtlijnige en optimistische ideeën van Petrus Regout. Naast een figuratieve, en zo gedetailleerd mogelijke uitwerking van alle onderdelen van het landgoed heb ik in abstracte vormen een beeld van Regout in zijn laatste levensdagen geschetst. Zijn succesvolle rechtlijnigheid is zichtbaar als een zondagmiddagwandeling door de lange, rechte laan die het landgoed doorkruist. Regouts' levenswandeling komt tegen het bos tot een buiging voor de wetten van de natuur. Ook hij heeft niet het eeuwige, aardse leven. Zijn erfenis raakte al snel na zijn overlijden belast met verval. Vaeshartelt werd ontdaan van alle sierlijke uitbundigheid en Regouts goede naam raakte aangetast. Ik heb Petrus Regout zich daarom in het wandreliëf met een denkbeeldig-monumentale zonnewijzer terug laten trekken op een open plek in een van zijn bossen. Nadenkend wacht hij daar een toekomst af met een zonnig, onwrikbaar geloof in vooruitgang.

1878 / Petrus Regouts' rechtlange zichtlijn kromde krullend tot het heden is vanaf nu permanent tentoongesteld in Vaeshartelt zelf, in het 'Sterreplein'. Het relief is daar voor iedereen vrij te bezichtigen, van 's ochtends vroeg tot 's avonds laat. Neem wel een doosje tijd en een loep mee, want de details zijn klein.

De website van Vaeshartelt: www.vaeshartelt.nl

vrijdag 10 oktober 2008

Maasduinen




Een wonderlijke opdracht van stichting het Limburgs Landschap: ontwerp en realiseer een plan-relief voor het eerste van drie bezoekerscentra van nationaal park De Maasduinen. Het nationaal park is een langgerekt natuurgebied vol afwisseling op de oostoever van de Maas in Noord-Limburg. Het was uitdrukkelijk de vraag van de opdrachtgever om er een object van te maken dat stilistisch past bij mijn overige werk, en waarin handgetekende letters een hoofdrol moesten spelen. Het is veruit het grootste gebied dat ik ooit in maquettevorm heb uitgewerkt.

Meer over Maasduinen: zie www.nationaal-parkdemaasduinen.nl