Het starre stramien van de rondleidingen wordt steeds meer een knellend keurslijf voor gids, bezoeker en organisator. De veranderende tijdgeest vereist steeds meer maatwerk voor de bezoeker, maar de huidige voorzieningen op de ontvangslokatie maken een lossere, individuele benadering van een bezoek aan de kazematten vrijwel onmogelijk. Ze vormen letterlijk en figuurlijk struikelblokken.
Ons atelier heeft veel ervaring in het ontwerp en de bouw van presentaties en exposities op 'moeilijke plekken'. Vanuit die expertise werd ik als ontwerper uitgenodigd deel te nemen aan een aantal brainstormsessies die uitmondden in een ontwerpopgave voor een stijlvolle en praktische ontvangstruimte. Het denkproces vond plaats binnen de contouren van de Vestingvisie, het nieuwe beleidsplan waarin de gemeente Maastricht richting geeft aan een samenhangende omgang met de overblijfselen van het militair verleden van de stad. Onderdeel van de Vestingvisie vormt het voornemen te komen tot een aantal informatiepunten die ter plaatse een bepaald thema uit de vesting duiden. In uitvoering kunnen de informatiepunten sterk verschillen. Het kunnen eenvoudigweg informatiepanelen zijn, maar ook een complete museale presentatie behoort tot de mogelijkheden. De inrichting van een ontvangstruimte in het gangenstelsel Waldeck is een pilot-project voor de informatiepunten die gerealiseerd gaan worden in het kader van de Vestingvisie. Eindconclusie van de brainstormsessies was de opgave dat 'Waldeck' een museaal getint informatiepunt moet worden waar zowel de bouwhistorie van de kazematten als de beroemde musketier d'Artagnan een plek zullen krijgen.
In de loop van 2011 kreeg het ontwerp verder vorm. Ik ben daarin uitgegaan van de schitterende architectonische verschijningsvorm van de 'caponnière' die gebouwd werd rond 1775. De elementen die we invoegen in de licht gebogen, overwelfde ruimte reageren op die vormentaal met soortgelijke bogen, maar in tegengestelde krommingen. Daardoor wordt de ruimtewerking zichtbaarder en herkenbaarder. 'Uitgaan van het bestaande' is een leidraad die ik altijd hanteer op ver doorgevoerde wijze. Het heeft me altijd verwonderd dat niemand zich tot nu toe bewust leek van de uniciteit van de ruimtewerking en daar voor zover ik weet ook niemand eerder aansluiting bij heeft gezocht.
Eind 2011 startten de werkzaamheden met het voorzichtig heropenen van een 'luistergang' en de schiet- en rookgaten die rond 1965 zijn dichtgemetseld toen de ruimte werd verbouwd tot schuilkelder. Ook is er gestart met schilderwerkzaamheden die de verschillen tussen het oorspronkelijke metselwerk en de latere toevoegingen zichtbaar gaan maken, zonder dat het enigszins ruwe en doorleefde karakter van de ruimte verloren zal gaan. Komend voorjaar zal de verdere inrichting zijn beslag gaan krijgen, terwijl de eindfase o.a. voorziet in de passende verlichting van het exterieur en... een state of the art composttoilet.
De foto's geven een indruk van de huidige ruimte, de werkmaquette, een ontwerpschets en het begin van de werkzaamheden. Wilt u een kijkje nemen bij het project? Dat kan, en wel heel eenvoudig door deel te nemen aan een reguliere rondleiding van de VVV. Voor meer informatie zie de website http://www.maastrichtunderground.nl/
